Brede welvaart

Steeds meer wetenschappers, bestuurders en beleidsmakers beseffen dat een economie die gericht is op groei van het bruto binnenlands product (bbp) geen antwoord biedt op de grote uitdagingen van onze tijd. Met enkel een economisch perspectief op welvaart, gaan we de problemen rond klimaatverandering, biodiversiteitsverlies, armoede en sociale ongelijkheid niet oplossen. We zullen ‘voorbij het bbp’ moeten leren denken en doen. Dat vraagt om een breder, meer integraal en samenhangend perspectief op welvaartsontwikkeling. Kortom, ‘brede welvaart’.

Wat is brede welvaart?

Waar het (neo)klassieke welvaartsbegrip zich meestal beperkt tot de mate waarin mensen in hun materiële behoeften kunnen voorzien, brengt brede welvaart ook de niet-materiële behoeften in beeld. Welvaart is immers meer dan alleen inkomen en ons verdienvermogen. Ook gezondheid, sociale contacten en de woonomgeving doen ertoe. We kijken naar brede welvaart vanuit het mensperspectief. Het gaat om de kwaliteit van leven van mensen. En die kwaliteit van leven wordt in belangrijke mate beïnvloed door de kwaliteit van de sociale én fysieke leefomgeving. En dat niet alleen in het ‘hier en nu’, maar ook ‘later’ en ‘elders’.

Anders gezegd: brede welvaart betreft de kwaliteit van leven van mensen en van de sociale en fysieke leefomgeving in het hier en nu, en de mate waarin deze ten koste gaat van die van latere generaties of van die van mensen elders in de wereld.

Elders en later gaan over afwentelingsvraagstukken: we moeten ervoor waken dat negatieve effecten van verandering nu, niet moeten worden afgeschoven worden op andere gebieden of toekomstige generaties. Met brede welvaart bouwen we voort op een gedachtengoed dat onderdeel is van ons DNA. Duurzaamheid in brede zin staat daarin centraal: de harmonieuze verbinding tussen People, Planet en Profit. Inzicht in de brede welvaart geeft zicht op de keuzen die gemaakt moeten worden en biedt daarmee houvast voor samenlevingsopbouw.

Een model voor brede welvaart

Om brede welvaart handen en voeten te geven hebben we een model ontwikkeld, dat kijkt naar mensen in hun sociale en natuurlijke omgeving. Het model laat zien dat de kwaliteit van leven van mensen niet op zichzelf staat, maar ingebed is in de sociale en fysieke leefomgeving. Zo is de sociale cohesie in de buurt van invloed op de kwaliteit van leven van mensen. Sterker nog, uit recent onderzoek van Het PON & Telos blijkt dat buurtbetrokkenheid een sterke voorspeller is voor de ervaren brede welvaart van mensen. Hoe meer betrokken mensen zich voelen bij de buurt, hoe meer brede welvaart ze ervaren. Dat geldt ook voor aspecten uit de fysieke leefomgeving. Zo dragen de aanwezigheid van buurtgroen en de kwaliteit van voorzieningen in omgeving bij aan brede welvaart.

Wanneer we het hebben over brede welvaart, kijken we naar het geheel: de kwaliteit van leven van mensen en de kwaliteit van de sociale en fysieke leefomgeving. Zo is het voor brede welvaart bijvoorbeeld niet alleen van belang of mensen fijn wonen en tevreden zijn over hun woning, maar ook het aanbod van betaalbare woningen en de lucht- en natuurkwaliteit van de buurt waar de woning staat zijn van belang. We kijken zowel naar feiten (objectieve gegevens) als ervaringen (subjectieve gegevens) om te laten zien hoe het met de brede welvaart gaat.

We kiezen er verder voor om de verschillende dimensies van brede welvaart niet op te tellen tot één (samengestelde) index. Deze benadering maakt de afruil en/of complementariteit tussen de twaalf thema’s expliciet. Deze benadering maakt de afruil en/of complementariteit tussen de twaalf thema’s expliciet. De door ons geselecteerde thema’s sluiten aan bij het takenpakket van overheden en op het raamwerk zoals deze is opgesteld door de VN, de OESO en Eurostat. Gemeenten, provincies en de rijksoverheid kunnen beleid voeren op elk van de thema’s en zo de brede welvaart beïnvloeden.