Het Waddengebied is uniek – niet voor niets verwierf het in 2009 een Werelderfgoed-status. En om de bijzonderheid van dit gebied te behouden, moet de (getijden)natuur beschermd en ontwikkeld worden, maar ook werk gemaakt worden van de sociaaleconomische ontwikkeling van het gebied. De Waddenbalans is een meetinstrument dat daarbij kan helpen.
De Waddenbalans 2024 is een doorvertaling van de Waddenbalans 2019, die Telos in samenwerking met de Waddenacademie en Basismonitoring Wadden ontwikkelde. Met deze nieuwe editie krijgen de Waddenprovincies, Waddengemeenten en andere betrokken partijen een meetinstrument dat aansluit bij de Agenda voor het Waddengebied 2050. Bovendien kan het als input dienen voor het Beleidskader Natuur Waddenzee in opdracht van het ministerie van LVVN.
Wat is nieuw?
De Waddenbalans 2024 staat in het teken van hoe het met de brede welvaart in het Waddengebied gaat, met het ‘droge’ deel van de gemeentegrenzen als uitgangspunt. Regionale verschillen worden inzichtelijk gemaakt. Een aantal voor het Waddengebied specifieke thema’s – landbouw, havens, visserij, toerisme & recreatie en de energietransitie – worden verkend. Nieuw ten opzichte van de editie uit 2019 is de koppeling met (een aangepaste versie van) het Regiokompas Brede Welvaart van Het PON & Telos. Daarbij is gekeken naar de gestelde doelen in de regio en op basis daarvan is het framework aangepast.
Publicaties
De Waddenbalans 2024 is gepubliceerd als een rapport en, in opdracht van Rijkswaterstaat (Basismonitoring Wadden), ook als storymap. Hierin is een samenvatting te vinden van de bevindingen uit het rapport met interactieve kaarten en een dashboard met de data.
![]() |
![]() |
Download rapport 2024 | Bekijk de storymap |
Een greep uit de resultaten
- Het Waddengebied wordt gekenmerkt door haar bijzondere natuur en karakteristieke elementen in het landschap. Inwoners van het gebied ervaren openheid, duisternis en stilte van het landschap, en kunnen recreëren in een groot aandeel (beschermde) natuur.
- Het welbevinden van de inwoners is er relatief gezien hoog, al gaat dit wel achteruit door een toegenomen mate van stress.
- Inwoners in het Waddengebied gingen er de afgelopen jaren in hun besteedbaar inkomen op vooruit, en meer huishoudens bouwden een adequate financiële buffer op voor de grootte van hun huishouden.
- Daarnaast ontkomt het Waddengebied ook niet aan een aantal maatschappelijke trends. Het gaat over het algemeen niet zo goed met de gezondheid van Nederlanders, en het Waddengebied is daar geen uitzondering op. Vergelijkbaar met nationale ontwikkelingen, is er ook in het Waddengebied sprake van toegenomen eenzaamheid, verminderde sociale contacten en een verminderd vertrouwen in instituties.
- Connectiviteit met andere Nederlandse steden en gemeenten blijft een aandachtspunt voor het Waddengebied en met name voor de Waddeneilanden. Aandacht voor een adequate veerdienst – die een levensader functie heeft voor de eilanden – blijft van belang.
Het contrast in het Waddengebied is groot, met ‘extremen’ op de scores van brede welvaart. Regionaal tekenen zich daardoor soms scherpe verschillen af, zoals te zien in de vergelijking tussen de eiland-, kust-, en havengemeenten.