Blogs

Verder kijken dan je neus lang is

22 februari 2018

Mooi hè, die macht van de grote gemiddelden? Gemiddeld zijn Nederlanders erg gelukkig, gemiddeld scoort de leefbaarheid in een gemeente een 7,3, gemiddeld genomen is alles koek en ei. Ergens is dat als onderzoeker gemakkelijk. Je kunt misschien niet altijd, maar toch wel vaak een positief bericht afgeven. Maar wie echt zinvol bezig wil zijn moet op zoek gaan naar de gelaagdheid en verder kijken dan de gemiddelden waarin Nederland altijd vlak is.

Zo concludeerden PON en Telos na de eerste monitor sociale veerkracht vorig jaar al dat het ‘overall in Brabant goed gaat, maar nog niet overal’. Wellicht een open deur, maar wie als onderzoeker actief is merkt dat er in onderzoeks- en beleidsland vaak toch vooral op het ‘overall’ gedeelte gefocust wordt. Zie bijvoorbeeld veel CBS statistieken die zaken laten zien als ‘Gemiddeld gaat de Nederlander er X% op vooruit’.

Op zichzelf natuurlijk geen onwaarheden. En ik ben de laatste om te stellen dat het onzinnig of incorrect zou zijn om gemiddelden te onderzoeken. Bijvoorbeeld ter signalering van problemen of om ontwikkeling ten opzichte van anderen of vorige perioden te bekijken. Maar ik zou zo graag op willen roepen om juist dan – juist als je constateert dat de eeuwige 7,3 weer constant is gebleven voor het 12e opeenvolgende jaar – nog een stap dieper te kijken. Ben je bezig met leefbaarheid, kijk dan eens verder dan de gemiddelden om te bezien hoe de leefbaarheid per wijk is. Of als je de financiële vooruitgang onderzoekt in Nederland, bekijk dan of ook de ‘have nots’ er iets op vooruitgaan. Zo kom je tot veel zinvollere conclusies en zinvoller beleid.

 

Zie onderzoek als kans en niet als verplicht nummertje

Verschuil je dus niet achter de gemiddelden (“we zijn van een 7,3 naar een 7,2 gegaan, is dat wel significant?”) maar krab je achter de oren waarom en voor wie je het onderzoek eigenlijk doet? Stop met afvinken van jaarlijkse onderzoeksverplichtingen en bezie het als kans om echt goed naar je samenleving te kunnen kijken. En graaf dus net dat schepje dieper om er echt betekenis aan te kunnen geven.

Zelf gaan we daar uiteraard ook mee aan de slag (‘practice what you preach’). Ik zei al kort wat over de monitor sociale veerkracht van vorig jaar. Binnenkort komt de nieuwe, tweede Monitor Sociale Veerkracht in Brabant uit. Waarin we onder 10.000 Brabanders (!) veel dieper hebben gekeken naar wat nu echt bepalend is voor sociale veerkracht en hoe dan. En dat op een zo laag mogelijk aggregatieniveau. En juist net na het opleveren van zo’n rapport is het zinvol om dat enorme rijke databestand net wat verder uit te wringen. Wat kunnen we zeggen over de meest kwetsbare doelgroep in onze samenleving? Hoe staat het met de mantelzorgers? Werken zaken anders op plaatsen waar we zien dat er lager dan gemiddeld gescoord wordt? Nemen we generatieverschillen waar? Allemaal zaken waarbij u zich als lezer vast een voorstelling kunt maken van de beleidsrelevantie.

Dus kom op, zie onderzoek en data als kans en niet als verplicht nummertje en durf net eens wat verder te kijken dan de neus lang is. En doe dat als onderzoeker vooral niet alleen, maar trek daarbij op met mensen die in de beleidspraktijk staan (wat hebben zij nodig?). Mocht je dat nou lastig vinden of niet precies weten waar te beginnen, neem dan gerust contact op met ondergetekende, ik denk graag met je mee.