Om de opwarming van de aarde tegen te gaan, moeten we wereldwijd minder CO2 gaan uitstoten. Ook in Nederland dus. Nederland heeft, samen met andere landen, afgesproken dat wij in 2030 49% minder CO2 moeten gaan uitstoten dan dat we in 1990 deden. De doelstelling en de afspraken over hoe we dit gaan doen liggen op hoofdlijnen vast in het Klimaatakkoord.
Alle woningen, kantoren, scholen en andere gebouwen moeten worden verduurzaamd
De energietransitie is er niet vanzelfsprekend voor iedereen
Het is dus de bedoeling dat iedereen met de energietransitie meedoet, want als dat niet zo is, dan halen we de doelstellingen niet. Maar zowel voor particuliere woningeigenaren als voor huurders heeft de energietransitie nogal wat praktische en financiële gevolgen en helaas is het niet zo vanzelfsprekend dat iedereen mee kan en wil doen. De betaalbaarheid van de energierekening voor zowel kopers als huurders is een aandachtspunt. Er zijn huishoudens die een relatief groot deel (meer dan 10%) van het inkomen kwijt zijn aan energiekosten, of die na het betalen van woon- en energielasten onvoldoende bestedingsruimte overhouden voor noodzakelijke uitgaven voor minimaal levensonderhoud. Een deel van deze huishoudens hebben te maken met direct aan energie gelieerde kwetsbaarheid of armoede. Op dit moment maken grote groepen mensen dus nog geen onderdeel uit van de energietransitie. Het zijn vooral de bevlogen voor- en tegenstanders de beeldvorming over de energietransitie en bijbehorende initiatieven domineren. Het is belangrijk om energieongelijkheid of energiearmoede als gevolg van de transitie te voorkomen. Vanuit solidariteitsoverwegingen, maar ook omdat het draagvlak voor de energietransitie hierdoor onder druk zal komen te staan. In onderstaande video leggen we uit wat energiearmoede is.
Projecten van Het PON & Telos op energietransitie
De (regionale) energietransitie is dus niet alleen een technische uitdaging, maar kent als sociaal maatschappelijk veranderingsproces ook bestuurlijke, beleidsmatige, financieel-economische en ruimtelijke implicaties en uitdagingen. Hoe deze implicaties en uitdagingen uitwerken naar verschillende plekken en groepen mensen in de samenleving is vanuit een brede welvaartsoptiek onderdeel van de kennisagenda. Onze projecten zijn eigenlijk te verdelen over drie subthema’s: namelijk draagvlak, energie-gelieerde kwetsbaarheid van huishoudens en projecten die oplossingen voor energie-gelieerde kwetsbaarheid zoeken.
Projecten op het gebied van draagvlak voor de energietransitie
Monitor Provinciale Uitvoeringsprogramma Energie
Onderzoek voor de Provincie Noord-Brabant naar het maatschappelijk draagvlak onder Brabanders voor de energietransitie in deze provincie. Zie ook onze projectpagina. Contactpersoon: Bo Broers
Internetconsultatie voor de Brabantse RESsen
Onderzoek voor de Provincie Noord-Brabant naar hoe inwoners aankijken tegen de verschillende onderdelen van de energietransitie. In de uitwerking van de Regionale Energiestrategieën (RESsen) en het organiseren van de benodigde transitie is betrokkenheid van de Brabantse burger als particuliere producent, consument of als direct betrokkene noodzakelijk. De internetconsultatie moet zichtbaar maken wat de zorgen, wensen en suggesties van de Brabantse burgers zijn en moet aanknopingspunten bieden voor het stimuleren van betrokkenheid onder verschillende groepen inwoners in de Brabantse regio’s. Deze informatie kunnen politici meenemen bij de vaststelling van de RESsen op uiterlijk 1 maart 2021. Contactpersoon: Bianca Koomen
Projecten op het gebied van energie-gelieerde kwetsbaarheid van huishoudens
Onderzoek naar haalbaarheid en betaalbaarheid voor huishoudens op buurtniveau
Een onderzoek tot op buurtniveau naar de mogelijkheid voor woningeigenaren om te investeren in het verduurzamen van de eigen woning en naar de betaalbaarheid van de energierekening voor iedereen. We deden dit voor de Provincie Utrecht en de gemeenten Delft en Zaanstad. Contactpersoon: Susanne Agterbosch
Onderzoek naar haalbaarheid en betaalbaarheid voor woningeigenaren en huurders met doelgroepanalyse
In opdracht van het programma Sociale Innovatie en Energie van de Provincie Noord-Brabant brengen we voor alle Brabantse gemeenten tot op het niveau van individuele buurten de haalbaarheid en betaalbaarheid van de energietransitie voor woningeigenaren en huurders in beeld. Daar verbinden we een uitgebreide doelgroepanalyse aan: een nadere karakterisering van de (verschillende) doelgroepen. Contactpersoon: Susanne Agterbosch
Projecten oplossingen voor energie-gelieerde kwetsbaarheid van huishoudens zoeken
Onderzoek naar effect Buurkracht
Voor Buurkracht onderzoeken we het effect van Buurkracht op de mate van zelf- en samenredzaamheid bij inwoners in buurten waar een Buurkrachtproces heeft plaatsgevonden. Met het idee dat zelf- en samenredzaamheid kan bijdragen aan de bereidheid van bewoners om energie te besparen of hun woning te verduurzamen. Contactpersoon: Susanne Agterbosch
Pilot ‘Energie voor iedereen’
De pilot ‘Energie voor iedereen‘ onderzoekt nieuwe mogelijkheden om huishoudens met geen of beperkte investeringsmogelijkheden toch bij de energietransitie te betrekken. De pilot een samenwerking tussen veel verschillende partijen. De samenwerkingspartners hebben zich verenigd in een Community of Practice (CoP). De centrale vraag van deze pilot is hoe huishoudens met geen of beperkte investeringsmogelijkheden toch deel kunnen nemen aan de energietransitie. Het doel is om energie-armoede, namelijk een situatie waarin huishoudens hoge energiekosten hebben en weinig tot geen investeringsruimte, op innovatieve wijze te voorkomen. Daarnaast zouden nieuwe producten, diensten en werkwijzen ontwikkeld kunnen worden zodat deze huishoudens toch duurzame maatregelen kunnen nemen. Contactpersoon: Susanne Agterbosch
EnergyMEASURES
‘EnergyMEASURES’ is een project dat gehonoreerd is door het Europese Horizon-2020 project. In zeven Europese landen, waaronder Nederland, worden experimenten gedaan om maatwerkaanpakken te ontwikkelen die mensen in energiearmoede kunnen ondersteunen. Voor dit specifieke project gaan we aan de slag met het ontwikkelen van een ‘train-de-trainer traject’ in regio Eindhoven. Contactpersoon: Susanne Agterbosch
Wil je op de hoogte gehouden worden van onze energietransitie-projecten?
Het PON & Telos. Onderzoekt, analyseert, duidt en verbindt