Om te voldoen aan het Klimaatakkoord van Parijs moet de CO2 uitstoot omlaag, ook in Nederland. Daarom worden op dit moment in 30 zogenaamde energieregio’s plannen gemaakt waar en hoe het best duurzame elektriciteit op land (wind en zon) opgewekt kan worden. Maar ook welke warmtebronnen te gebruiken zijn zodat wijken en gebouwen van het aardgas af kunnen.
Lokale en regionale overheden, inwoners, bedrijfsleven, netbeheerders en maatschappelijke organisaties werken samen aan een Regionale Energiestrategie (RES). Een van de grote uitdagingen voor de RES-regio’s de komende periode is het ruimtelijk inpassen van de energieopgave. Dit omvat zowel zonne-energie en windenergie, als de bijbehorende netten en het winnen en transporteren van warmte. Nederland heeft beperkte ruimte beschikbaar en er zijn ook veel andere urgente opgaven, zoals de woningbouw, de omslag naar kringlooplandbouw en natuurontwikkeling die op zoek zijn naar ruimte.
De energietransitie (ruimtelijk) een plek geven, betekent dus keuzes maken. Daarbij komen ongetwijfeld veel nieuwe vragen en uitdagingen aan het licht komen, waaronder het nemen van besluiten en het vastleggen hiervan in de instrumenten van de Omgevingswet (2022). Dat betekent samen experimenteren en leren. Om dat leren effectief te laten plaatsvinden en de (onderlinge) leereffecten te vergroten, onderzochten we in opdracht van het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NP RES) en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) hoe we voor de betrokken spelers bij de energietransitie een leernetwerk ‘Ruimte en Energie’ kunnen opzetten.
Via verdiepende gesprekken met stakeholders kwamen we tot de kansen en condities van zo’n leernetwerk en de volgens hen prangende vragen op het snijvlak van energietransitie en ruimte die vragen om verdieping en kennisuitwisseling. Om zo meer in gezamenlijkheid kennis op te bouwen en ervaringen te delen, als overheden, marktpartijen, ontwerp- en adviesbureaus en kennisinstituten samen.
De resultaten van de verkenning worden samengevat in het adviesrapport ‘De kracht van de combinatie’. We geven daar inzicht in drie opties voor een leernetwerk. Van uitvoerend (hands-on kennis), naar verkennend. Van focus op korte termijn naar middellange en lange termijn. De opties voor het lerend netwerk kunnen worden vorm gegeven door de RES’en, samen met professionals uit de expertpool, netbeheerders, ontwerp- en adviesbureaus en kennisinstellingen.
Publicatie
De resultaten zijn te lezen in het adviesrapport ‘De kracht van de combinatie’:
Het PON & Telos. Onderzoekt, analyseert, duidt en verbindt