Arbeidsmigratie is een belangrijk economisch vraagstuk. Ook in de Metropoolregio Eindhoven is de afgelopen jaren de inzet van internationale arbeidsmigranten sterk gegroeid. Ondanks ontwikkelingen in de herkomst van EU-arbeidsmigranten is de groep arbeidsmigranten met een Poolse achtergrond nog altijd veruit het grootst. De beeldvorming rondom arbeiders uit Polen is sterk. Voor beleidsmakers en beslissers blijkt het vraagstuk met name op het vlak van huisvesting, maar ook als het gaat om arbeidsomstandigheden en participatie voor uitdagingen te zorgen.
In opdracht van de Metropoolregio Eindhoven (MRE) heeft Het PON in de periode november 2017 tot en met februari 2018 in de 21 MRE-gemeenten onderzoek gedaan naar het vraagstuk rond arbeidsmigranten als het gaat om werken, wonen en participatie. Het doel van dit onderzoek is om ervaringen, ontwikkelingen en knelpunten van betrokken actoren in kaart te brengen en daarmee te verhelderen wat vanuit de lokale overheid nodig is. Via interviews, groepsgesprekken, documentenanalyse en een online vragenlijstonderzoek zijn daartoe 40 Poolse arbeidsmigranten, veertien bedrijven, vijf uitzendbureaus, drie huisvesters, 21 gemeenten, veertien sleutelfiguren, 790 inwoners van Brabant en 24 omwonenden bevraagd.
Wat betreft het thema werken heeft dit onderzoek opnieuw laten zien dat de inzet van internationale arbeidsmigranten vanuit een economisch perspectief naast kansen ook aanleiding geeft tot ongewenste praktijken en misstanden. Als het gaat om wonen is de algemene conclusie dat de organisatie van goed georganiseerde en kwalitatief goede (flexibele) huisvesting voor arbeidsmigranten niet goed van de grond komt. Onder meer omdat voorzieningen onvoldoende aansluiten op de feitelijke (flexibele) huisvestings- en arbeidspatronen van arbeidsmigranten. Voor participatie is weinig beleidsmatige aandacht. Er is echter wel behoefte en belang om dit thema op de agenda te zetten.
In de MRE is de kennis, visie, ervaring en samenwerkingsstructuur aanwezig ten aanzien van arbeidsmigratie. De vraag is echter of er echt sprake is van een gedeelde visie en urgentie
Dit onderzoek laat zien dat er in de MRE kennis, visie, ervaring en een samenwerkingsstructuur is ten aanzien van arbeidsmigratie. De vraag is echter of er echt sprake is van een gedeelde visie en urgentie. Het lijkt erop dat niet overal voldoende eigenaarschap wordt genomen en daadkracht wordt getoond. Als het gaat om de uitvoeringspraktijk dan lijken gemeenten sterk incident gedreven; ze gaan pas iets doen als er een concrete vraag op tafel komt. In die zin zijn zij over het algemeen niet proactief. Het vraagstuk wordt ook onvoldoende integraal opgepakt, maar als een vraagstuk dat vooral (uitsluitend) wonen betreft. Daarnaast lijken gemeenten onvoldoende gericht op kansen (economie), vragen en oplossingen op langere termijn. De algemene aanbeveling is om de gemeentelijke rol te verstevigen, subregionale samenwerking op maat te concretiseren en de grote kaders op MRE-niveau in te richten, evenals het delen van kennis. Daarnaast hebben we concrete aanbevelingen geformuleerd die zowel beleidsmatig van aard zijn, de uitvoeringspraktijk betreffen en die gaan over communicatie en participatie.
Het PON & Telos. Onderzoekt, analyseert, duidt en verbindt